از خشونت تا شادی

صلح دراصطلاح  به معنی مسالمت و از بین بردن حس نفرت در میان مردم است. واژه صلح با کلماتی چون امنیت ، استقلال ، رعایت حق حاکمیت ، عدم مداخله ، عدم توسل به زور و تهدید و شکیبایی مترادف است.شکیبایی و بردباری کامل کننده صلح و حقوق بشر است. در سازمان ملل شکیبایی به عنوان زیر بنا و اساس حفظ نظم جهانی تصویب و تایید گردیده است. فرهنگ صلح و دوستی نیاز به یک نوع آموزش دارد که آموزش شکیبایی و بردباری هسته مرکزی آن را تشکیل می دهد. هر فردی در اجتماع می تواند سهمی در آموزش شکیبایی داشته باشد، مدارس ، رسانه ها ، اماکن مذهبی و … می توانند برای شکیبایی و بردباری برنامه هایی داشته باشند.

آموزش و پرورش با معرفی عینی تفاوتهایی که به ویژه در زمینه نظامهای سیاسی ، اقتصادی  و اجتماعی وجود دارد باید بر ارزشها ، تمایلات و نیازهای مشترک که برای حیات و آگاهی ملتهای مختلف لازم است تاکید کند. یکی از چالشهای بزرگ در جوامع امروزی ، زندگی در دنیای متنوع و دگرگون شده است ، دنیایی که فرهنگهای مختلف در هم آمیخته شده اند، رسانه های جمعی و وسایل ارتباطی مرزهای فرهنگی را در نوردیده اند و مهاجرت افراد و اقوام گوناگون با نژاد ، مذهب ، زبان و فرهنگهای مختلف به اقصی نقاط گیتی به شدت در جریان است.

در دنیایی که شاهد گسترش مراودات و همکاریها در زمینه های مختلف هستیم ، آموختن ارزشها و مهارتهای یادگیری با هم زیستن از وظایف اولیه و اصلی آموزش و پرورش است.

همچنان که جنگ از ذهن انسان آغاز می شود ، دفاع از صلح نیز باید در ذهن انسانها شکل بگیرد. به غیر از راه آموزش از هیچ راهی دیگر نمی توان به صلح جهانی رسید. منظور آموزش مردم جهان است. آفرینش جهانی از کلمات ، تصاویر و دانش متقابل که مردم جهان در چارچوب آن بتوانند با یکدیگر سخن بگویند. باید با استفاده از آموزش و پرورش ، وسایل ارتباطی ، مطبوعات ، بورسهای تحصیلی ، فیلم ، موسیقی ، تیم های ورزشی اعزامی به مسابقات جهانی و …جهانی دوستدار وحافظ صلح و آرامش خلق کنیم.

تاکید یونسکو بر آموزش در ایجاد آگاهی نسبت به وابستگی متقابل میان مسائل جهانی به ویژه میان صلح ، توقف مسابقه تسلیحاتی ، خلع سلاح ، احترام نسبت به حقوق بشر و از بین بردن نژاد پرستی و آپارتاید است.

باید کودکان را برای درک متقابل فرهنگها تربیت کرد. در این دوره ( کودکی )آموزشها به خوبی در فرد نفوذ می کند و طرحهای فکری و عادات حاصله از طبیعت و فرهنگ پیرامون فراگرفته می شوند و ثبات بیشتری پیدا می کنند. با این حال نباید آموزش بزرگسالان به ویژه در کشورهایی که در آنجا گروههای مختلف فرهنگی ، ملی یا مهاجر با هم زندگی می کنند را از نظر دور نگه داشت.

باید هر کس بتواند جایگاه خود را در جامعه به خصوص در جامعه محلی بیابد و در عین حال امکان راهیابی به جوامع دیگر را نیز داشته باشد. در این مورد به ارائه نوعی آموزش میان فرهنگی که به همبستگی اجتماعی و صلح کمک کند نیازمندیم. اگر نظام آموزشی به تنوع و تفاوت افراد جامعه توجه کند در گسترش همبستگی کمک خواهد کرد.

امروزه مردم به تدریج و با حفظ اصالت خود و در کنار تداوم نقش خود در زندگی محلی به شهروندان جهانی تبدیل می شوند. در این مورد آموزش در مرکز توسعه فردی و اجتماعی قرار دارد و این امر انعطاف پذیری در برنامه ها را طلب می کند.

آموزش و پرورش باید جوانان را در شناخت بهتر جهان و ساکنین آن کمک کند و در آنها باور و رفتاری ایجاد کند که در مقابل سایر فرهنگها ، ملیتها ، نژادها و شیوه های زندگی روحیه تمجید و احترام متقابل داشته باشند. نظام آموزشی می تواند نشان دهد که پیشرفت آگاهی های انسان مدیون کمک تمامی مردم جهان است و فرهنگهای ملی با تاثیر پذیرفتن از فرهنگهای دیگر غنی شده اند و می شوند.

آموزش و پرورش از طریق به کارگیری یک سری اقدامات می تواند گامهایی در جهت نیل به صلح جهانی بردارد. در ادامه به صورت مختصر این موارد مطرح می گردد:

-در زمینه آموزش هیچ چیز نمی تواند جانشین نظام آموزش رسمی شود اگرچه آموزش از طریق رسانه های گروهی ، شبکه های اجتماعی و آموزش والدین نیز موثر خواهد بود.

– فراگیری زبانهای خارجی که به ضرورت ارتباطات جدید پاسخ می دهد و دانش آموزان را با ملیتهای دیگر و شیوه ی زندگی آنها آشنا می کند و زمینه گفتگوی بین فرهنگها و تمدنهای گوناگون را فراهم می کند.

– تقریبا در همه جای دنیا ملی گرایی ، قوم گرایی و ایدئولوژی سیاسی از طریق جایگاه خاصی که به ملت داده می شود نمایان می شود. در برنامه ی درسی بسیاری از کشورها با توجه به ساختار نظام سیاسی و خصومت آن با برخی دول خارجی تصویر بدی از فرهنگ و نظام ارزشی جوامع دیگر ارائه می شود. چنین اطلاعاتی به انتقال و تداوم تصورات قالبی ، پیش داوری ها و خطاها که مانعی بر سر راه صلح و همزیستی مسالمت آمیز است کمک می کند. طرحهایی به کودکان القا می شود که پایه های انتخابهای سیاسی آنها را در آینده می سازد.

بیشترین پیش داوریها در آموزش تاریخ ، جغرافیا و زیست شناسی که بر اختلاف در تمایزات نژاد ،رنگ ، ملیت، فرهنگ یا ایدئولوژی پی ریزی شده مشاهده می شود. یک تاریخ واقع گرا کمتر به جنگها و پیروزی ها می پردازد و در عوض بیشتر توجه خود را به توسعه اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و علمی بشریت معطوف کرده و تاریخ ملی را در تاریخ تمدنها جای خواهد داد.

با توجه به مسائل و مشکلات زیست محیطی مثل کمبود آب ، آلودگی هوا ، آلودگی آبها ، وجود ریزگردها در آسمان ، تهدید زندگی گونه های مختلف جانوری و گیاهی و گرم شده کره زمین که فراتر از مرزهای بسیاری از کشورها است ، جغرافیا باید روابط چندگانه انسان با محیط و لزوم همکاری بین تمامی ملتها برای استفاده ، اداره ، حفظ منابع طبیعی و نجات محیط زیست را مورد توجه جدی قرار دهد.

-یادگیری چگونه زیستن در کنار دیگران مستلزم توسعه درک افراد از تاریخ ، آداب و رسوم، دانش وارزشهای معنوی یکدیگر است.

– مدرسه باید الگوی کارهای دموکراتیک باشد. تاریخ و فلسفه نقش مهمی در اجرای این مهم دارد.فلسفه با شکل دادن دیدگاه های مورد نیاز برای کاربست دموکراسی و تاریخ به جهت نقش آن در بالا بردن سطح آگاهی از روند تحولات وطنی و جهانی و اینکه هویت جمعی یک ملت یا ملتهای گوناگون چگونه شکل گرفته است.

-تشویق دانش آموزان به انجام کارهای گروهی همراه یکدیگر و به همراه معلم وآشنایی آنها با مهارتهای ارتباطی

-استقرار مدارس و دانشگاههای مرتبط از کشورهای مختلف به منظور تقویت تفاهم بین المللی مانند آموزشگاه نورت ایست اینترنشنال در ایالت نیوجرسی امریکا که دانش آموزان آن از چهل کشور مختلف به این مدرسه آمده اند و محصلان این آموزشگاه به ۲۷ زبان مختلف تکلم می کنند و یا دانشگاه صلح که موسسه ای است بین المللی در کاستاریکا که فعالیتهای آن به ترویج صلح از طریق آموزش و پرورش اختصاص دارد و همچنین به مطالعه مسایل مربوط به محیط زیست ، منابع طبیعی ، تکنولوژی ، ارتباطات و تاثیر آنها در دستیابی به صلح می پردازد.

و دست آخر ادای سوگند از سوی دانشمندان و مهندسان در توجه آنها به عواقب اخلاقی و انسانی پژوهشها و اختراعاتی که در دانشگاهها و موسسات علمی جریان دارد.

مهدی حجازی

مشاهده‌ی این خبر در پایگاه خبری-تحلیلی فانوس http://damadam.ir/فانوس-amozeshenovin