از خشونت تا شادی

تقی آزاد ارمکی اظهار کرد: مثلا محیطی که در آن مسجد وجود دارد و یا محیط بازار که محیط کسب و کار است و نشان از رفت و آمد خانواده هاست این ها عواملی است که با مشخص بودنشان کنترل اجتماعی را برای جامعه به وجود می آورند که در حال حاضر اثرات آنها کمرنگ شده است و علت آن این است که همه نشانه ها در شهر گم شده اند و نمادی از آنها مشخص نیست که کنترل اجتماعی را ایجاد کند ولی وقتی شهر به لحاظ معماری خود را نشان می دهد و عناصر بیرون هستند دیگر نیازی به ایجاد علائم و تابلو ها هم نیست. این ها عواملی است که کنترل اجتماعی را تسهیل می کند در این شرایط وقتی کسی می خواهد جرمی انجام دهد جلوی مسجد این کار را نمی کند ولی در تهران به دلیل پنهان بودن عناصر همه جا جرم اتفاق می افتد.

افراد جامعه حساسیت خود را نسبت به محیط پیرامونی از دست داده اند

دکتر تقی آزاد ارامکی یکی از علل بروز خشونت در جامعه ایران را کاهش کنترل اجتماعی دانست و افزود: منظور از کنترل اجتماعی، پلیس نیست. زیاد بودن پلیس در جامعه به این معنا نیست که کنترل زیاد است و یا کم آن نشان این است که کنترل اجتماعی وجود ندارد؛ وقتی پلیس زیاد است دال بر وجود خشونت در جامعه است. کما اینکه در ایران مجازات هایی که صورت می گیرد موجب کاهش جرایم نشده و از طرفی موجب افزایش خشونت هم شده و علت آن این است که کنترل اجتماعی کاهش پیدا کرده است. باید رابطه ای بین مجازات و کنترل اجتماعی وجود داشته باشد وقتی کنترل اجتماعی افزایش پیدا می کند، جرایم و مجازات ها کاهش پیدا می کند. مجازات ها معطوف به جرایمی است که غیر قابل کنترل است. منظور از کنترل اجتماعی وقتی است که آدم ها در جامعه ای که زیست می کنند معطوف به شرایط پیرامونی خود حساسیت به خرج می دهند در حال حاضر افراد جامعه ما حساسیت خود را نسبت به محیط پیرامونی خود از دست داده اند و از طرفی گروه های ذی نفوذ و مرجع که در کنترل اجتماعی موثرند اثرات خود را از دست داده اند.

جامعه ایرانی دچار نوعی فردگرایی منفعت طلب شده است

او گفت: در کشورهای دیگر مثلا آمریکای شمالی توزیع جرایم به دلایل متعدد مثلا اجتماعی، ترکیب جمعیت، سابقه جرایم تقسیم بندی می شود به همین دلیل مثلا در یک منطقه ای خودکشی بیشتر است و در منطقه ای دیگر دزدی. بنابراین عوامل کنترل در شهری مثل تهران کم است و جامعه به نوعی درهم شده است یعنی افراد بیشتر به خودشان می پردازنند تا محیط پیرامونی خود به همین دلیل ما دچار فردگرایی شده ایم نه از نوع فردگرایی اجتماعی بلکه در این نوع فردگرایی که افراد به منافع خود بیشتر توجه می کنند به همین دلیل وقتی اتوبوسی با ظرفیت 40 نفر باشد و افرادی که می خواهند سوار شوند هم 40 نفر باشند باز هم همه دم در جمع می شوند چون همه می خواهند زودتر بروند در صورتی که جا برای همه وجود دارد. مثلا در توزیع سبد کالا دولت مدام تکرار کرد که این سبد برای همه است و به همه می رسد ولی باز هم ما شاهد به هم ریختگی بودیم؛ چون هر کسی می خواهد به منافع خود برسد. این فرد گرایی باعث شده که ما به محیط پیرامون خود توجهی نکنیم از طرفی عوامل فیزیکی که ما را نسبت به محیط حساس کند وجود ندارد به همین دلیل برای افراد فرد گرا پلیس حضور دارد.

کنشگر عرصه خشونت در جامعه ایران فرد است نه گروه اجتماعی

این جامعه شناس در پاسخ به این سوال که چرا خشونت ها در برخی جوامع به پدیده ای مانند تروریسم نمی رسد ادامه داد: تروریسم پدیده ای متفاوت از خشونت است یعنی بعضی از جاها خشونت باعث ایجاد تروریسم می شود و در بعضی نقاط دیگر تروریسم است که خشونت را ایجاد می کند. در ایران ما خشونت را به صورت جاری می بینیم اما کنشگر عرصه خشونت فرد است نه گروه اجتماعی؛ حتی تخلفات گروهی ما جزء گروه های کوچک اند نه گروه های سازمان یافته بزرگ. اما در کشورهایی مانند پاکستان و افغانستان تروریسم وجود دارد و محصول تروریسم خشونت است و خشونت آنها کشت و کشتار است. در آن جا گروه های ذی نفع و گروه های سازمان یافته وجود دارند که تشکیلات را درست کردند که هدف آنها حذف رقیب به صورت فیزیکی و بنیادی است. ماجرای ایران ماجرای اجتماعی و فرهنگی است ولی در کشورهای تروریستی ماجرای ایدئولوژیک وسیاسی است.

سلامت نیوز