از خشونت تا شادی

پژوهش تاثیر شبکه های ماهواره ای بر خشونت

چکیده : تحقیق حاضر به بررسی تأثیر اینترنت و تلفن همراه بر سلامت روانی دانش آموزان در شهرستان فراشبند ( فارس ) پرداخته است . هدف اصلی این طرح ، بررسی آسیب های ناشی از تلفن همراه و اینترنت بر روی سلامت روانی دانش آموزان می باشد . این پژوهش با استفاده از روش اسنادی و پیمایشی و با بکار گیری پرسشنامه از  نمونه ای به حجم 100 نفر از دانش آموزان دبیرستانی شهرستان فراشبند به عمل آمده است و با استفاده از برنامه SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . در بحث توصیفی میانگین ، میانه ، نما ، انحراف استاندارد و واریانس را در میان پاسخگویان بدست آوردیم و با استفاده از آمار استنباطی سطح معناداری ، ضریب همبستگی پیرسون و رابطه ی معناداری بین متغیرها را بدست آوردیم ، که نتایج نشان داد به جز دو فرضیة پرخاشگری و دروغگوئی که با متغیر اصلی رابطه ی معنادار نداشتند بقیه ی متغیرها که شامل آسیب های روانی ، کنترل اجتماعی ، خشونت ، عدم تمرکز و اختلال خواب است با متغیر های اصلی رابطه ی معناداری داشتند .

 مقدمه : « وقتی به گذشته نگاه می کنیم و وسایل ارتباطی آن زمان را با این دوره مقایسه می کنیم می بینیم که تکنولوژی چقدر باعث پیشرفت در کارها و زندگی شده است . وسایل سادة ارتباطی آن دوره اصلا قابل قیاس با وسایل ارتباطی این دوره نیست ، وسایلی از قبیل نامه و تلفن های ساده اولیه کار را دشوار می کرد ولی اکنون پیشرفت تکنولوژی باعث سریع تر شدن بسیاری از کارها شده ، وسایلی که می توان با آن تمام کارها را در مدت خیلی کم انجام داد مثل اینترنت و تلفن همراه و ... ، ولی وقتی مبتکران بزرگ دنیا جدیدترین اختراعات خود را برای راحتی انسان بوجود آوردند شاید فکرش را هم نمی کردند که روزی انسان هزارة سوم از این وسایل سوءاستفاده را کرده و به دنبال چاره ای برای رفع خطرات این اختراعات و وسایل نوین ارتباطی باشند ، وسایلی که در وهله اول دنیای مجازی را برای انسان به ارمغان آورد . افزایش تولید وسایلی از قبیل تلفن همراه و اینترنت و ... در نهایت سهولت دسترسی سبب شد گروه های کثیری از افراد جامعه با سنین مختلف به این دنیای مجازی راه پیدا کنند به طوری که در قرن 21 داشتن تلفن همراه یک کودک 6 ساله برای کسی عجیب نیست . بررسی ها نشان داده اند که این گونه وسایل تنها تاثیر منفی بر روی تحصیل دانش آموزان ندارد و در برخی موارد به آن ها در مسائل آموزشی کمک هم می کند . ولی نکتة قابل توجه این که تاثیر منفی آن ها بر روی دانش آموزان متاسفانه بیشتر از تاثیر مثبت آنهاست . تحقیقات یک مجلة انگلیسی نشان داد که افراد بعد از اختراع اسلحه ، اختراع تلفن همراه را بدترین اختراع همة زمان ها می دانند . امروزه این وسایل بر نوع لباس پوشیدن و تزیین اتاق ها و حتی اخلاق دانش آموزان تاثیر گذاشته است . مثلا وقتی وارد اتاق آن ها می شویم ، گوئی به فضای دیگر پا گذاشته ای ، در و دیوار پر است از پوسترهای عجیب و غریب ، عکس هیولا ، شخصیت فیلم های ترسناک و گروه موسیقی غربی و ... . ما در این تحقیق نهایت سعی خود را کرده ایم تا بتوانم بفهمیم که آیا این مسائل بر زندگی فردی و اجتماعی دانش آموزان و سلامت روان آن ها و همچنین بر نحوه ی ارتباط فرزندان با والدین تاثیری داشته است یا نه ؟ و در پایان این که می توان راه حلی برای رفع این معضل پیدا نمود یا نه ؟

بیان مساله

اینترنت به عنوان یک وسیله دارای قابلیت عظیمی برای افزایش تنوع اطلاعات و سرگرمی های در دسترس افراد و سازمان های سراسر جهان است . این وسیله هم چنین موانع ورود را کاهش می دهد که برای گویندگان و شنوندگان یکسان است و امکان دسترسی به تمام کسانی را که مایل اند در این محیط شرکت کنند ، فراهم می کند و حتی در میان گویندگان ، یک برابری نسبی ایجاد می کند . پژوهش و مطالعه پیرامون ساخت و تولید و نقش وسایل ارتباط جمعی و ماهیت آن در زندگی روزمره تاثیرات مثبت و منفی آن بر روی افراد از دیرباز تاکنون مورد توجه جامعه شناسان و روان شناسان بوده است . در این پژوهش  می خواهیم آسیب روانی و اجتماعی وارده به دانش آموزان دبیرستان را بخاطر استفاده غیر معمولشان از این وسایل بداینم و بداینم به چه عللی آن ها بیش از حد جذب این وسایل می شوند .

پیشینة تحقیق

تحقیقات داخلی : در داخل کشور موضوع اینترنت و تاثیر آن بر روابط اجتماعی هنوز مورد توجه جدی جامعه شناسان قرار نگرفته است که این امر تا حدودی به تازگی موضوع مربوط است و تا اندازه ای هم ناشی از عدم  آشنایی جامعه با این رسانه های ارتباطی است . تحقیقاتی که نگارندگان با آن ها مواجه شدند عمدتا ناظر به اثرات پورنوگرافی ، آزادی ، گردش اطلاعات و تاثیر اینترنت بر گستره حوزه ی عمومی و روانشناسی اینترنت بود که به جهت فاصله ای که از بحث جاری داشته اند به آن ها پرداخته نشده است . در این میان رساله دکترای بهزاد دوران در مورد تاثیرات فضای سایبرنتیک بر هویت از جوانبی به موضوع این تحقیق نزدیک است که اشاره مختصری بدان می شود . تحقیق مذکور کار خود را با این سوال بنیادین آغاز می کند : « آیا تجربه فضای سایبرنتیک بر هویت خانوادگی فرد اثر می گذارد؟» و آیا تجربه فضای سایبرنتیک بر هویت همسالان فرد اثر می گذارد؟ » آیا تجربه فضای سایبرنتیک بر هویت ملی فرد اثر   می گذارد ؟ محقق در ادامه با پرداختن به تئوری های مربوط به فضای سایبرنتیک ، و همچنین هویت ، ارتباط نظری مستقیمی را میان ارتباط و هویت ( با واسطه گری عوامل اجتماعی ) برقرار می سازد . برای بررسی فرضیات خود از روش پیمایشی استفاده شده است و 180 نفر از دانشجویان دانشگاه تهران به عنوان گروه آزمون و 185 نفر از دانشجویان همین دانشگاه به عنوان گروه شاهد پرسشنامه تحقیق را تکمیل نمودند.  نتایج تحقیق به طور خلاصه به شرح زیر است :

1- وجود رابطه میان فضای سایبرنتیک و تضعیف هویت خانوادگی مورد تایید قرار نمی گیرد . 2- وجود رابطه میان فضای سایبرنتیک و تقویت هویت همسالان مورد تایید قرار نمی گیرد .3- وجود رابطه میان فضای سایبرنتیک و هویت ملی مورد تایید قرار نمی گیرد . 4- وجود رابطه میان فضای سایبرنتیک و هویت ملی مورد تایید قرار نمی گیرد . 5- دامنه ی دوستی های فضای واقعی غالبا به فضای سایبرنتیک نیز بسط یافته است . از سوی دیگر ، به نظر می رسد عمق پیوندهای دوستی تازه شکل گرفته بر روی اینترنت چیزی کمتر از دوستی های فضای واقعی نباشد . یافته های این تحقیق چنان که محقق ذکر نموده است قابلیت تعمیم نداشته است و در راستای تولید داده های اکتشافی معرفی شده است . ( دوران ، 1381 ، ص 86 )

تحقیق دیگر مربوط به بررسی تاثیرات استفاده از اینترنت بر نسبی نگری هنجاری و جهان نگری دانشجویان دانشگاه تبریز است . این تحقیق به روش پیمایشی و بر روی 283 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز در رشته های مختلف تحصیلی به عمل آمده است . هر چند متغیر وابسته تحقیق ( نسبی نگری هنجاری و جهان نگری ) ارتباط مستقیمی با بحث جاری ندارد ، لکن از آنجا که پژوهش فوق در چهارچوب بررسی اثرات اینترنت است به نتایج آن به طور خلاصه اشاره می شود . 9/86 درصد از دانشجویان مورد مطالعه به اینترنت و خدمات آن دسترسی داشته اند و 8/85 درصد از دانشجویان نمونه از اینترنت و خدمات آن استفاده می کرده اند .

بر اساس نتیجه این پژوهش اختلاف معناداری بین کاربران و غیر کاربران اینترنت در مورد احساس تعلق به ملل و جوامع دیگر وجود نداشته است . یعنی با افزایش یا کاهش میزان استفاده از اینترنت ، میزان احساس تعلق افزایش یا کاهش نمی یابد . بین کاربران و غیر کاربران در میزان نسبی نگری هنجاری تفاوت وجود دارد و کسانی که بیشتر از اینترنت استفاده نموده اند نسبت به آنهایی که استفاده ننموده اند نسبی نگر تر  بودند . ( منطقی ، 1386 ، ص 98 )

تحقیق دیگر مربوط به بررسی تاثیرات استفاده از اینترنت بر نسبی نگری هنجاری و جهان نگری دانشجویان دانشگاه تبریز است. این تحقیق به روش پیمایشی و بر روی 283 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز در رشته های مختلف تحصیلی به عمل آمده است . هر چند متغیر وابسته تحقیق ( نسبی نگری هنجاری و جهاین نگری) ارتباط مستقیمی با بحث جاری ندارد، لکن از آنجا که پژوهش فوق در چهارچوب بررسی اثرات اینترنت است به نتایج آن به طور خلاصه اشاره

می شود .

9/86 درصد از دانشجویان مورد مطالعه به اینترنت و خدمات آن دسترسی داشته اند و 8/85 درصد از دانشجویان نمونه از اینترنت و خدمات آن استفاده می کرده اند .

بر اساس نتیجه این پژوهش اختلاف معناداری بین کاربران و غیر کاربران اینترنت در مورد احساس تعلق به ملل و جوامع دیگر وجود نداشته است. یعنی با افزایش یا کاهش میزان استفاده از اینترنت، میزان احساس تعلق افزایش یا کاهش نمی یابد . بین کاربران و غیر کاربران در میزان نسبی نگری هنجاری تفاوت وجود دارد و کساین که بیشتر از اینترنت استفاده نموده اند ، نسبت به آنهایی که استفاده ننموده اند نسبی نگر تر بودند ( گدازگر و موسی ور ، 1383 ) .

هم چنین تحقیقاتی هم در خصوص اوقات فراغت و تحولات نگرشی و ارتباط آن ها با اینترنت انجام شده است که به دو مورد از آن ها اشاره می شود . تحقیق « جوانان و فراغت مجازی» به بررسی کارکردهای چت در کافی نت های تهران پرداخته است. پژوهش گر با طرف دو مفهوم « رسانه ای شدن» و « خانگی شدن» به توصیف نحوه ی گذران اوقات فراغت در جامعه جوان ایراین پرداخته است و د راین میان فضای چت  روم های اینترنتی به منزله ی عرصه ای مدرن برای سرگرمی مورد توجه قرار گرفته است . تحقیق مذکور بر اساس روش های پیمایشی انجام شده و پرسشنامه ای در اختیار مراجعه کنندگان به کافی نت ها قرار داده شده و اطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردیده است . برخی از نتایج این تحقیق که به تحقیق جاری ارتباط بیشتری پیدا می کند عبارتند از : گروه های سنی جوان تر به کارکردهای تفریحی و تفننی چت و تفکیک بیشتر دو حوزه مجازی و واقعی توجه بیشتری دارند. این گروه بیشتر به دنبال گسترش شبکه های دوستی بوده و از چت کردن لذت بیشتری می برند و در همان حال از فرصت هایی که اینترنت برای ناشناس ماندن و گاه پنهان ساختن هویت واقعی فراهم می سازد استفاده می کنند . از سوی دیگر گروه بزرگسال با وسواس بیشتری دست به انتخاب می زنند و در کنترل روابط خویش و سطح و جهت آن مهارت بیشتری دارند . یافته های تحقیق نشان داده است که دختران جوان در انتخاب شرکای گفت و گوی خود به معیار سن توجه بیشتری دارند که این مسئله بیانگر هنجارهای رایج در آشنایی های افراد غیر هم جنس و جامعه پذیری انتظاری دختران جوان است . کارکردهای فراغتی و سرگرم کننده ( غلبه بر تنهایی و سرگرمی ) بیش از موارد دیگر ( مثل، شناخت و دوست یابی) مورد توجه کاربران بوده است. تجارب بدیع  جذابی که محیط اینترنت برای خودشناسی، هویت یابی و نیز مشارکت های نوین فراهم می سازد تحت الشعاع کارکرد های سرگرم کننده است . فضای غالب در محیط چت روم گفت  گوهای دوستانه جوانان غیر هم جنس است که با نیت ارضای کنجکاوی، آشنایی ، سرگرمی و گاه شیطنت و ماجراجویی بدان روی آورده اند . انگیزه ها و چگونگی استفاده کاربران از چت های اینترنتی همچنین بیانگر تفاوت های جنسیتی و میل بیشتر پسران به استفاده از موقعیت جنسیتی برتر خود در اجتماع برای انتخاب سرگرمی و جست و جوی روابط دوستانه و آزاد

است .

در نهایت ، محقق سرگرمی های مجازی را عاملی می داند که علاقه جوانان به مشارکت اجتماعی و فعالیت های مدنی را با انگیزه های مختلف تحت الشعاع قرار می دهد و ممکن است بر مهارت های اجتماعی آنان در تدارک فراغت های گروهی و تفریحات و بازی های غیر مجازی تاثیر منفی بگذارد. هم چنین مجاورت طولانی با فضای مجازی می تواند به تاثیر پذیری افراطی از هنجارها و ارزش ها در عرصه های مختلف ارتباطی و اجتماعی انجامیده و با تقویت جهان وطنی تعلقات ملی و ستی کاربران را تحت تاثیر قرار  دهد . ( ذکائی ، 1383 ) .

تحقیقات خارجی : یکی از اولین کتاب های مهم در خصوص روابط اجتماعی و اینترنت کتاب اجتماعات مجازی نوشته هوارد رینگولد است . هر چند که این کتاب در سال 1993 ، یعنی در اوان رشد اینترنت و زمانی که هنوز اینترنت گسترش چندانی نیافته بود نگاشته شد ، اما امروزه به عنوان یک اثر کلاسیک در این زمینه شناخته شده است . این کتاب با طرح بحث جوامع مجازی چشم انداز جدیدی را گشود . منظور از جوامع مجازی جوامعی هستند که در آن افراد به واسطه ی ارزش ها و علایق مشترک از طریق شبکه اینترنت به همدیگر متصل می شوند و پیوندهای دوستی و حمایتی میان آنان به وجود می آید که ممکن است به ارتباط رودررو هم بینجامد . (2008 ،  Olson)

در کنار تحقیقات فوق الذکر ، مطالعاتی هم انجام شد که نتایج متفاوتی به دنبال داشت . دو مطالعه مهم در آمریکا انجام شد که معمولا به عنوان شاهدی بر اثرات منزوی کننده اینترنت مور استناد قرار می گیرند . اول مطالعه پیمایشی دانشگاه استانفورد روی 40000 نفر بود که توسط نای و اربرینگ انجام شد و دوم مطالعه معروف رابرت کراوت که در ادامه به آن اشاره خواهد شد . نتایج تحقیقات دانشگاه استانفورد بیانگر آن بود که کاربران اینترنت زمان کمتری را برای گذراندن با دوستان و اعضای خانواده ، خرید از فروشگاه ها ، مطالعه روزنامه و تماشای تلویزیون صرف می کنند . ( 2008 ، Giddens )

 تحقیقات کراوت نشان می دهد که زمان عامل مهمی در این زمینه است . زمان در اینجا شامل مدت کاربری در شبانه روز و هم چنین سابقه ی کاربری از زمان آشنایی با اینترنت است . صفحات شخصیتی فرد هم در این میان مهم هستند . افراد برون گرا تاثیرات مثبتی را از کار با اینترنت می پذیرند ، در حالی که این مطلب در مورد افراد درون گرا بر عکس است . مطابق مثل معروف پول پول می آورد ، افراد برون گرا کسانی هستند که تمایل به دوست داشتن مردم دارند و از تعاملات اجتماعی لذت می برند . او این فاکتور را برای توجیه تفاوت مشاهده شده در تحقیقات اول و دوم خود مورد استفاده قرار می دهد. ( 2008،Gorriz  )

یکی از اولین کتاب های مهم در خصوص روابط اجتماعی و اینترنت کتاب اجتماعات مجازی نوشته هوارد رینگولد است . هر چند که این کتاب در سال 1993، یعنی در اوان رشد اینترنت و زمانی که هنوز اینترنت گسترش چندانی نیافته بود، نگاشته شد. اما امروز به عنوان یک اثر کلاسیک در این زمینه شناخته شده است . این کتاب با طرح بحث جوامع مجازی چشم انداز جدیدی را گشود. منظور از جوامع مجازی جوامعی هستند که در آن افراد به واسطه ی ارزش ها و علایق مشترک از طریق شبکه اینترنت به همدیگر متصل می شوند و پیوندهای دوستی و حمایتی میان آنان به وجود می آید که ممکن است به ارتباط رودررو هم  بیانجامد . ( کاستلز ، 2001 ) .

از نظر رینگولد، اجتماع مجازی نسخه تکنولوژی اجتماع سنتی است. وی بر آن است که تکنولوژی های ارتباطی و اطلاعاتی به ما فرصت بازسازی اجتماعات را در عصر جدید می دهند، اجتماعاتی که به واسطه تحولات تکنولوژیک جدید آسیب دیده اند. آن چه از دست رفته است، اکنون می تواند به کمک صفحه کلید، مانیتور، پردازشگر و مودم مجددا ساخته شود . ( امیر کافی ، 1383 )

روش تحقیق : این تحقیق به صورت توصیفی - پیمایشی انجام گردیده که در آن آسیب های روانی استفاده از گوشی همراه و اینترنت دانش آموزان دبیرستان های دختر و پسر شهرستان فراشبند با استفاده از پرسش نامة محقق ساخته مورد بررسی قرار گرفته است .

جامعه ، نمونه ، روش نمونه گیری : از بین تعداد 1000 نفر جامعه آماری ما که شامل کلیه ی دانش آموزان دبیرستان های دخترانه و پسرانه شهرستان فراشبند در سال تحصیلی 89 - 1388 مشغول به تحصیل         می باشند تعداد 100 نفر از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند . بدین صورت که با توجه به تعداد مدارس دبیرستان دخترانه و پسرانه ابتدا به بخش آمارگیری مراجعه نموده و لیست مدارس دخترانه و پسرانه دولتی این شهرستان تهیه شد . سپس از بین مدارس مذکور تعداد دو مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شده ، در مرحله بعد به مدارس مورد نظر مراجعه نموده و با توجه به تعداد کلاس های موجود ، پایه های تحصیلی دوم و سوم انتخاب شد و از بین آنها 100 دانش آموز به صورت تصادفی انتخاب و پرسشنامه مورد نظر را اجرا کرد یم .

تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری :. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از بسته های نرم افزاری SPSS ویرایش دهم ، انجام شد . اطلاعات در دو سطح توصیفی و استنباطی بررسی شدند .

روایی و اعتبار ابزار : پس از طرح 50 سوال از میان آنها 20 سوال انتخاب شد و پرسشنامه در اختیار چند روانشناس قرار گرفت تا روایی صوری آن بررسی شود که سوالات مبهم آن حذف و ابهامات آن برطرف شد که ضریب روایی محاسبه شده 92 درصد بود و برای پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شد که 89 درصد بوده و از نظر آماری ضرایب بدست آمده در سطح بالایی بوده ، بنابراین پرسشنامة مذکور از پایایی لازم برخوردار است .

یافته ها

جدول شماره 1: آزمون همبستگی پیرسون بین دو متغیر آسیب های روانی و استفاده از اینترنت و تلفن همراه

با توجه به جدول بالا که در آن ضریب پیرسون برابر با 342/ و سطح معناداری 010/ می باشد می توان گفت که گذشته از رابطة مستقیم میان دو متغیر آسیب های روانی و استفاده از اینترنت و تلفن همراه ، این فرضیه در سطح بالاتر از 95 درصد تأیید می شود . میزان همبستگی بین دو متغیر 34 درصد تعیین شده است.

جدول شماره 2 : آزمون همبستگی پیرسون بین دو متغیر کنترل اجتماعی و استفاده از اینترنت و تلفن همراه

همانطور که در جدول فوق نیز مشاهده می شود ، بین دو متغیر کنترل اجتماعی و استفاده از اینترنت و تلفن همراه به دلیل ضریب پیرسون منفی و سطح معناداری مثبت رابطه معکوسی است که حاکی از استفادة بیش از اندازه در کاهش کنترل اجتماعی است . همچنین به دلیل سطح معناداری بیشتر از 95 درصد ( 002/ ) ، باعث شده تا این فرضیه نیز تأیید شود .

جدول شماره 3 : آزمون همبستگی پیرسون بین دو متغیر استفاده از اینترنت و تلفن همراه و خشونت

با توجه به ضریب پیرسون 222/ مثبت و سطح معناداری 006/ مثبت ، چنین نتیجه گیری می شود که گذشته از رابطة مثبت بین دو متغیر خشونت ، اینترنت و تلفن همراه که استفاده بیشتر از اینترنت و تلفن همراه را با خشونت بیشتر و برعکس بیان می نماید ، فرضیه فوق نیز در سطح بالاتر از 95 درصد تأیید گردد .

جدول شماره 4 : آزمون همبستگی پیرسون بین دو متغیر استفاده از اینترنت و تلفن همراه و پرخاشگری

در فرضیه چهارم نیز به دلیل رابطة مستقیم بین دو متغیر چنین نتیجه گیری می شود که رابطة مثبت بین دو متغیر پرخاشگری و استفاده از اینترنت و تلفن همراه که استفاده ی بیشتر از اینترنت و تلفن همراه را با پرخاشگری بیشتر و برعکس بیان می نماید ، فرضیه فوق در سطح پایین تر از 95 درصد قرار دارد و فرضیه رد شده است .

جدول شمارة 5 : آزمون همبستگی پیرسون بین دو متغیر استفاده از اینترنت و تلفن همراه و عدم تمرکز              دانش آموزان

همان گونه که در جدول بالا نیز دیده می شود ، به دلیل ضریب پیرسون 300/ و سطح معناداری 001/ بین دو متغیر استفاده از اینترنت و تلفن همراه و عدم تمرکز دانش آموزان رابطه مستقیمی برقرار می باشد . همچنین با توجه به سطح معناداری بالاتر از 95 درصد ، فرضیه تأیید می شود .

جدول شمارة 6 : آزمون همبستگی پیرسون بین دو متغیر استفاده از اینترنت و تلفن همراه و اختلال خواب

جدول بالا بر اساس رابطه بین دو متغیر اختلال خواب و استفاده از اینترنت و تلفن همراه شکل گرفته است و با توجه به ضریب پیرسون 168/ و سطح معناداری 009/ ، هم بین هر دو متغیر رابطه مستقیمی برقرار می باشد که فرضیه به دلیل سطح معناداری بالاتر از 95 درصد ، تأیید می شود .

جدول شمارة 7 : آزمون همبستگی پیرسون بین دو متغیر استفاده از اینترنت و تلفن همراه و دروغگوئی

همان گونه که مندرجات جدول بالا نیز نشان می دهد با ضریب پیرسون 280/ و سطح معناداری 150/ مثبت هر چند بین هر دو متغیر دروغگوئی و استفاده از اینترنت و تلفن همراه در بین دانش آموزان رابطه مستقیم وجود دارد ولی به دلیل سطح معناداری پایین تر از 95 درصد ، فرضیه رد می شود .

بحث و نتیجه گیری

 فن‌آوری‌های تلفن همراه و اینترنت ، در همگرایی گسترده و وسیعی که با بازی‌های ویدئویی ـ‌ رایانه‌ای و تلویزیون یافته است طی سال های آتی جای رادیو و تلویزیون ، را به میزان قابل توجهی گرفته و آن‌ها را به تدریج از گردونه‌ی رقابت خارج ساخته است. این تحول عظیمی است که با پیشرفت فن‌آوری‌های ارتباطی و تعمیق همگرایی آن ها طی چند سال آینده ، انعکاس گسترده‌تری یافته و بر حساسیت تلفن همراه و اینترنت و فرصت‌ها و تهدید‌های آن خواهد افزود . گسترش ، تعمیق و پرطنین‌تر ظاهر شدن تلفن همراه ، مسئولان و والدین آینده نگر را برآن می‌دارد که فرصت طلایی سال‌های پیش رو را از دست نداده و اولاً به رفع تعارض‌های فرهنگی ـ اجتماعی جوامع خویش دست یابند و ثانیاً با پذیرش این واقعیت که کارگزاران ، در انتخاب بین خوب و بد مخیر نبوده ، غالباً باید بین بد و بدتر دست به انتخاب بزنند و با کنار نهادن رویکرد آرمان‌گرایانه که در شرایط فعلی جامعه ، به هیچ وجه حاضر به تن دادن به واقعیات و پذیرش هزینه کردن نیست ، رویکرد مداخله‌گرایانه را با موفقیتی هر چند نسبی مواجه سازند . ثالثاً اولیای امور ، باید دست به فرهنگ سازی لازم بزنند . آن چه از آن یاد شد ،‌ جامعه را در برخورد با آمیزه‌ی فرصت‌ها و تهدید‌های فن‌آوری‌های ارتباطی پیشرفته ، از جمله تلفن همراه و اینترنت ، یاری کرده و به فرصت‌های بالقوه‌ی آن ها اجازه‌ی رشد داده خواهد داد ؛ در غیر این‌صورت ، با از دست رفتن سال‌های محدود پیش‌رو ،‌ امکان بستر سازی لازم برای برخورداری از فرصت‌های بالقوه‌ی فن‌آوری اطلاعاتی ، از دست‌رفته در مجموع تهدیدهای بالقوه‌ی فن‌آوری‌های مزبور ، از جمله تلفن همراه و اینترنت ، رخ خواهند نمود و جامعه با سیل ویران گر تهدیدهای فن‌آوری‌های اطلاعاتی ، بیش از پیش رو به رو خواهد شد . به نظر می‌رسد این فناوری می‌تواند در مدرسه‌ یک همراه خوب برای معلم باشد وقتی کاربردهای جدی‌تر و حساب‌شده تری پیدا کند ، البته به شرط آن‌که به موقع و سنجیده به کار گرفته شود . از تحقیق حاضر که با نمونه ای به حجم100 نفر از          دانش آموزان دبیرستانی شهرستان فراشبند ( فارس ) به عمل آمده است نتایج زیر بدست آمده است : در بررسی رابطة بین متغیرهای آسیب های روانی و استفاده از اینترنت و تلفن همراه در فرضیه ی اول به دلیل این که سطح معناداری بالاتر از 95 درصد قرار داشت باعث گردید تا با توجه به این که 86 درصد از پاسخگویان تأثیر استفاده زیاد از اینترنت و تلفن همراه را در ایجاد آسیب های روانی زیاد دانسته اند که می توان نتیجه گرفت که استفاده بیش از حد از اینترنت و تلفن همراه ، می تواند در ایجاد آسیب های روانی بر دانش آموزان اثر زیادی داشته باشد . در بررسی رابطة بین متغیرهای کنترل اجتماعی از سوی جامعه و استفاده از اینترنت و تلفن همراه در فرضیه ی دوم نیز به دلیل این که سطح معناداری بالاتر از 95 درصد قرار داشت ، باعث گردید تا با توجه به این که 89 درصد از پاسخگویان تأثیر استفاده زیاد از اینترنت و تلفن همراه را در عدم کنترل اجتماعی زیاد دانسته اند ، می توان نتیجه گرفت که استفاده بیش از حد از اینترنت و تلفن همراه می تواند در عدم کنترل اجتماعی دانش آموزان از سوی جامعه و خانواده اثر زیادی داشته باشد . در بررسی رابطة بین متغیرهای خشونت و استفاده از اینترنت وتلفن همراه در فرضیه ی سوم نیز به دلیل این که سطح معناداری بالاتر از 95 درصد قرار داشت باعث گردید تا با توجه به این که 66 درصد از پاسخگویان هم تأثیر استفاده زیاد از اینترنت و تلفن همراه را در ایجاد خشونت بسیار موثر دانسته اند ، نتیجه گرفت که استفاده بیش از حد از اینترنت و تلفن همراه ، می تواند در ایجاد خشونت از طرف دانش آموزان اثر زیادی داشته باشد . در بررسی رابطة بین متغیرهای پرخاشگری و استفاده از اینترنت و تلفن همراه در فرضیه ی چهارم به دلیل این که سطح معناداری پایین تر از 95 درصد قرار داشت باعث گردید تا با توجه به این که 54 درصد از پاسخگویان تأثیر استفاده زیاد از اینترنت و تلفن همراه را در پرخاشگری کم دانسته اند ، نتیجه گرفت که استفاده بیش از حد از اینترنت و تلفن همراه از نظر پاسخگویان ، نمی تواند عاملی در پرخاشگری دانش آموزان باشد . در بررسی رابطه بین عدم تمرکز و استفاده از اینترنت و تلفن همراه در فرضیه ی پنجم به دلیل این که سطح معناداری بالاتر از 95 درصد قرار داشت باعث گردید 42 درصد از دانش آموزان تأثیر استفادة بیش از حد تلفن همراه و اینترنت را در ایجاد عدم تمرکز خیلی زیاد و 42 درصد هم آن را بر دانش آموزان زیاد و 45 درصد هم کم بدانند ، که با این وجود فرضیه تأیید گردید . در بررسی رابطة بین متغیرهای اختلال خواب و استفاده از اینترنت و تلفن همراه در فرضیه ی ششم به دلیل این که سطح معناداری بالاتر از 95 درصد قرار داشت باعث گردید تا با توجه به این که 64 درصد از پاسخگویان تأثیر استفاده زیاد از اینترنت و تلفن همراه را در اختلال خواب زیاد دانسته اند که می توان نتیجه گرفت استفادة بیش از حد از اینترنت و تلفن همراه می تواند در اختلال خواب دانش آموزان اثر زیادی داشته باشد . بالاخره در بررسی رابطة بین متغیرهای دروغگوئی و استفاده از اینترنت و تلفن همراه در فرضیه ی هفتم به دلیل این که سطح معناداری پایین تر از 95 درصد قرار داشت باعث گردید تا با توجه به این که 44 درصد از پاسخگویان تأثیر استفاده زیاد از اینترنت و تلفن همراه را در ایجاد آسیب های روانی زیاد دانسته اند ، نتیجه گرفت که هر چند استفادة بیش از حد از اینترنت و تلفن همراه ، می تواند در دروغگوئی دانش آموزان اثر زیادی داشته باشد ، ولی رابطه نمی تواند معنادار باشد .

پیشنهادات

پیشنهادهای مبتنی بر نتایج تحقیق

1- تا با توجه به نتایج استنباطی تحقیق پاسخگویی پاسخگویان به استفاده ی زیاد از اینترنت و تلفن همراه در ایجاد خشونت ، پرخاشگری ، عدم تمرکز ، اختلال خواب ، آسیب های روانی و عدم کنترل اجتماعی بسیار اثرگذار است به همین خاطر باید خانواده ، آموزش و پرورش و دولت نظارت کامل و دقیقی در این زمینه جهت کمتر کردن آسیبهای مخرب احتمالی انجام

دهند .

2- در بررسی رابطة بین متغیرهای دروغگوئی و استفاده از اینترنت و تلفن همراه با توجه به این که 44 درصد از پاسخگویان تأثیر استفاده زیاد از اینترنت و تلفن همراه را در ایجاد آسیب های روانی زیاد دانسته اند ،      می توان نتیجه گرفت که هر چند استفادة بیش از حد از اینترنت و تلفن همراه ، می تواند در دروغگوئی دانش آموزان اثر زیادی داشته باشد ، ولی با توجه به پاسخگویی پاسخگویان رابطه نمی تواند معنادار باشد ، ولی آنچه مسلم است استفاده ی زیاد از اینترنت و تلفن همراه در افزایش دروغ نقش زیادی دارد .

منابع و مأخذ

1- منطقی ، مرتضی ( 1386 ) راهنمای والدین در استفاده ی فرزندان از فناوری های ارتباطی جدید ،‌ انتشارات عابد ، تهران .

2- محسنی ، دوران ، سهرابی ، منوچهر ، بهزاد ، محمد هادی ( 1388 ) « بررسی اثرات استفاده از اینترنت بر انزوای اجتماعی کاربران اینترنت » ،.

  * عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور فراشبند ( فارس )  farzad.pgh @yahoo.com

   ** دانشگاه پیام نور فراشبند ( فارس ) reza_farashbandi@yah                                                                                                                  *** عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور شیراز Yasaman2007@ yahoo.com

  **** عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور کازرون amag2004@gmail.com